18 haubic Bohdana zmierza na pole bitwy na Ukrainie – oto, co potrafią

Wcześniejsza, sześciokołowa wersja Bohdany ostrzeliwująca Wyspę Węży w czerwcu 2022 r. (Sztab Generalny Sił Zbrojnych Ukrainy) 

Zakup jednostek artyleryjskich jest pierwszym krokiem w ramach nowego duńsko-ukraińskiego porozumienia, na mocy którego broń będzie przekazywana Kijowowi poprzez bezpośrednie zakupy od ukraińskiego przemysłu zbrojeniowego. Taka umowa jest konieczna, gdyż budżet obronny Kijowa nie odpowiada możliwościom krajowej produkcji broni. Bohdana – lub 2S22 Bohdana , jak brzmi jej pełna nazwa – to samobieżna haubica , w zasadzie działo artyleryjskie na podwoziu samochodu ciężarowego o zasięgu ognia 42 kilometrów. Dzięki temu rodzajowi broni siły zbrojne mają możliwość „ strzelania i uciekania ”, co stanowi istotną przewagę nad holowaną artylerią . Od momentu wystrzelenia holowanego działa artyleryjskiego jest ono narażone na wykrycie przez wroga, a jego przemieszczanie może być procesem czasochłonnym i wymagającym odpowiedniego pojazdu. Samobieżna haubica może zająć pozycję, wystrzelić wiele pocisków w ciągu niecałej minuty i znaleźć się poza zasięgiem ognia zwrotnego, zanim wróg zdąży się zorganizować. Szwedzki Archer i francuski Caesar są uważane za jedne z najlepszych na świecie i oba występują obecnie w akcji na Ukrainie, choć w ograniczonej liczbie. Bohdana to ukraińska wersja karabinów Cezar i Łucznik. 

Została celowo zaprojektowana tak, aby je naśladować. Liczymy, że jeśli krajowa produkcja broni w Kijowie znacząco wzrośnie, to odegrają one kluczową rolę na polu bitwy. „Pod względem osprzętu – czyli samej artylerii – w pełni odpowiada nowoczesnym zachodnim haubicom z lufą kalibru 155/52” – powiedział w kwietniu dla „Kyiv Independent” ekspert ds. uzbrojenia Andriej Kharuk Po trzech latach projektowania i rozwoju, Bohdana po raz pierwszy została zaprezentowana publicznie w 2018 r., kiedy prototyp wziął udział w paradzie z okazji Dnia Niepodległości w Kijowie 24 sierpnia. „Jego najważniejsze cechy to duża mobilność, precyzja, zasięg, a także duża szybkostrzelność” – powiedział wówczas Ołeksandr Turczynow, ówczesny przewodniczący Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ukrainy. Było to niezwykłe miejsce – wyprodukowano tylko jeden egzemplarz, a do ukazania się fabryki z zewnątrz przez drugiego minęło prawie pięć lat. Odpalenia próbne i dalsze prace rozwojowe prowadzono w kolejnych latach, aż do pełnoskalowej inwazji Rosji w lutym 2022 r. – wydarzenia, które niemal doprowadziło do zniszczenia jedynej wówczas istniejącej Bohdany. 

Samobieżna haubica 2S22 Bohdana kal. 155 mm produkcji ukraińskiej. (Ministerstwo Obrony) 

W maju 2022 roku znalazła się na froncie, a w czerwcu tego roku odegrała kluczową rolę w wyzwoleniu Wyspy Wężowej, położonej 35 kilometrów (22 mile) od stałego lądu obwodu odeskiego. Zdobyta przez wojska rosyjskie na początku pełnoskalowej inwazji wyspa stała się miejscem jednego z kluczowych momentów jej wczesnej fazy. 24 lutego 2022 r. dwa rosyjskie okręty wojenne zaatakowały wyspę i nakazały ukraińskim strażnikom granicznym poddanie się. Jeden z ukraińskich strażników granicznych odpowiedział słynnie: „ Rosyjski okręt wojenny, idź się pieprzyć ” – fraza, która stała się symbolem ukraińskiego oporu. Okupacja Wyspy Węża umożliwiła siłom rosyjskim rozpoczęcie blokady portów Morza Czarnego w Odessie, a ich wyzwolenie z pomocą prototypu Bohdana doprowadziło do utworzenia Inicjatywy Zbożowej Morza Czarnego , za pośrednictwem ONZ i Turcji , która wznowiła eksport zboża i innych produktów rolnych do reszty świata. Na początku 2023 roku ruszyła masowa produkcja Bohdany. Najnowsza wersja Bohdany to maszyna o masie 28 ton, której załogę stanowi pięć osób . Uzbrojona jest we wspomnianą wcześniej haubicę kalibru 155 mm, zamontowana na ośmiokołowym podwoziu Tatra 815 (wcześniejsze wersje montowano na ciężarówce KrAZ-6322 z napędem na sześć kół). 

Może wystrzeliwać kilka rodzajów pocisków na odległość do 50 kilometrów z szybkością pięciu pocisków na minutę, w tym amerykański pocisk Excalibur , pocisk artyleryjski o zwiększonym zasięgu. Bohdana została zbudowana specjalnie do strzelania pociskami standardu NATO, a nie radzieckimi o kalibrze 152 mm, ponieważ największe zapasy takich pocisków posiadała Rosja, a one byłyby poza zasięgiem Sił Zbrojnych Ukrainy. Przez większą część wojny dostosowanie się do amunicji kalibru 155 mm pozwoliło zachodnim sojusznikom Ukrainy na wysyłanie ogromnych ilości tej amunicji do Kijowa. Jednakże dostawy te niemal się wyczerpały z powodu problemów z zamówieniami oraz opóźnień w pomocy ze strony Stanów Zjednoczonych. Choć w ostatnich miesiącach sytuacja rzekomo uległa poprawie , a zachodnie firmy zbrojeniowe znacząco zwiększają produkcję . Ale według Kharuka z Bohdaną może być jeszcze jeden problem. „Są pewne problemy z mechanizmem przeładowania – w pierwszych Bohdanach go w ogóle nie było, a teraz, według niektórych doniesień, nie zawsze działa niezawodnie” – powiedział dziennikowi „Kyiv Independent”.

Samobieżna haubica Bohdana produkcji ukraińskiej ( Ministerstwo Obrony Ukrainy) 

Produkcja masowa

Ogłoszenie Zełenskiego, że w kwietniu z ukraińskich linii produkcyjnych zjedzie 10 Bohdan, było stosunkowo niewielkim, ale znaczącym sygnałem dążenia Kijowa do zwiększenia krajowej produkcji broni w obliczu rosnącej niepewności co do dostaw broni od partnerów zagranicznych. Według ministra przemysłu strategicznego Aleksandra Kamyszyna, ukraiński przemysł zbrojeniowy ma wartość około 20 miliardów dolarów, ale państwo może przeznaczyć jedynie 10 miliardów dolarów na zakup broni i sprzętu. Choć rozwój krajowej produkcji broni jest wciąż w powijakach, to już teraz można zauważyć pewne sukcesy.ZAPISAĆ SIĘ Ukraina ma własne wersje dronów , dronów morskich,  i planowane wersje systemów obrony powietrznej.  Ponadto niemiecki producent broni Rheinmetall  planuje otworzyć na Ukrainie co najmniej cztery fabryki, które będą produkować pociski artyleryjskie, pojazdy wojskowe, proch strzelniczy i broń przeciwlotniczą. Pierwsza z nich zostanie otwarta w czerwcu. Ukraina zamierza pozyskać od zagranicznych partnerów około 10 miliardów dolarów na produkcję ukraińskiej broni w 2024 r. w ramach kampanii Zbrojari: Wolność Produkcyjna, powiedział Kamyszyn. Pod koniec grudnia ubiegłego roku Zełenski poinformował, że w 2023 roku Ukraina potroi krajową produkcję sprzętu i broni w porównaniu z rokiem poprzednim. 

Minister przemysłu strategicznego Ukrainy Aleksandr Kamyszyn powiedział w maju, że ukraińskie firmy mogłyby wyprodukować broń wartą dodatkowe 10 miliardów dolarów, gdyby otrzymały dofinansowanie. Umowa Danii z Bohdanami była pierwszą tego typu umową zawartą z Ukrainą w czerwcu tego roku. „Mam nadzieję, że więcej krajów pójdzie za duńskim modelem zamówień publicznych na Ukrainie. Możliwości Ukraińców w zakresie produkcji sprzętu są większe niż fundusze, którymi dysponują obecnie” – powiedział 10 lipca duński minister obrony Troels Lund Poulsen. „Kiedy wiosną tego roku byłem na Ukrainie, aby odwiedzić kilka kijowskich firm przemysłu zbrojeniowego, przekonałem się o możliwościach wsparcia Ukrainy poprzez przejęcia bezpośrednio za pośrednictwem ukraińskiego przemysłu zbrojeniowego” – powiedział w komunikacie prasowym. „W ten sposób zapewniamy, że sprzęt, którego Ukraińcy żądają na froncie, może być produkowany i dostarczany w pobliżu. Zapewnia to oczywiste korzyści logistyczne, pomagając jednocześnie budować przemysł zbrojeniowy na Ukrainie”.