Turystyka, leczenie, biznes. Uzbekistan staje się popularnym kierunkiem podróży dla obywateli Tadżykistanu

Źródło: president.tj

Już od dwóch lat bliscy Fatimy Aszurowej zabierają ją na leczenie do Taszkentu. 34- letnia kobieta ma problemy z płucami, a lekarze w Tadżykistanie nie byli w stanie jej pomóc. Chalida Aszurowa, matka Fatimy, w rozmowie z Radiem Ozodi mówi, że odwiedzili wszystkie główne szpitale w Tadżykistanie, zarówno w Duszanbe, jak i Chodżencie, ale leczenie okazało się nieskuteczne.

„Powiedziano nam, że Taszkent jest lepszy i już od dwóch lat jeździmy tam regularnie na leczenie. Ale szczerze mówiąc, lekarze w Taszkiencie niewiele różnią się od swoich kolegów lekarzy z Tadżykistanu” - powiedziała Chalida.

Zgodnie z oficjalnymi statystykami Uzbekistanu, w ciągu pierwszych ośmiu miesięcy 2024 r., kraj odwiedziło 5 mln obcokrajowców. Najwięcej z nich, bo aż 1,47 mln, to obywatele Tadżykistanu. Od stycznia do kwietnia tego roku, obywatele Tadżykistanu zajmują czołową pozycję wśród osób odwiedzających ten kraj w celu uzyskania pomocy medycznej. Ich liczba wyniosła 24018 osób. Po otwarciu granic między Tadżykistanem a Uzbekistanem w 2018 r., Tadżycy coraz częściej odwiedzają sąsiedni kraj w celach medycznych, turystycznych i jako kraj tranzytowy. Bardziej rozwinięte połączenia lotnicze, infrastruktura i stosunkowo niskie ceny przyciągają Tadżyków i do pewnego stopnia pomagają im zaoszczędzić pieniądze. Eksperci uważają jednak, że zjawisko to ma negatywny wpływ na gospodarkę Tadżykistanu.

Odpływ kapitału

Analityk ekonomiczny, Abdullo Aszurow zauważa, że w ciągu ostatnich lat ludzie podróżują do Uzbekistanu nie tylko w celu skorzystania z usług medycznych, ale także w związku z relokacją biznesu. 

„W tym kraju państwo zapewnia wiele możliwości dla przedsiębiorców, w tym także znanym klinikom światowym. W Tadżykistanie, z powodu wyjazdu wielu lekarzy, sektor medyczny coraz bardziej pogrąża się w kryzysie. Dlatego ludzie w poszukiwaniu lepszej opieki zdrowotnej, udają się m.in. do Uzbekistanu” - powiedział Aszurow.

Według niego, niekorzystną stroną tej tendencji jest odpływ kapitału.

 „Wyobraźmy sobie, że w tym roku każdy pacjent zostawił średnio 500 dolarów w sąsiednim kraju. Jeśli w tym roku było to 24 tys. osób, to wychodzi 10 mln i 400 tys. dolarów odpływu. To bardzo duża kwota, biorąc pod uwagę warunki panujące w Tadżykistanie” - mówi ekspert.

W czerwcu tego roku, Uzbekistan uruchomił program o nazwie „Gościnność w zakresie usług medycznych”, w ramach którego, obcokrajowcy korzystający z placówek medycznych w Uzbekistanie, mogą liczyć na zwrot podatku VAT. Takie podejście, według obliczeń władz kraju, pomoże zwiększyć eksport usług medycznych na kwotę 300 mln dolarów rocznie.

Nie tylko medycyna

Według oficjalnych statystyk, na terenie Uzbekistanu założono 303 przedsiębiorstwa z tadżyckim kapitałem, z czego 198 jest w całości własnością tadżyckich inwestorów. W 2023 r. wielkość tadżyckich inwestycji w gospodarkę Uzbekistanu wyniosła 48,8 mln dolarów. W samym Tadżykistanie działa 70 przedsiębiorstw z uzbeckim kapitałem przekraczającym 20 mln dolarów. Od stycznia do czerwca bieżącego roku 21 451 obywateli Tadżykistanu odwiedziło ten kraj w celach handlowych.

„Relacje na linii Duszanbe-Taszkent rzeczywiście rozwijają się w bardzo szybkim tempie i wszyscy o tym rozmawiają. Ale niewiele osób zwraca uwagę na fakt, że głównym beneficjentem tych stosunków jest Taszkent, ze względu na swój potencjał gospodarczy i otwartość” - powiedział ekonomista, Dżum'a Nazri.

Zgodnie z jego słowami, jeśli wcześniej pieniądze zarobione przez ludność w Rosji były głównie przeznaczone na chiński import, to obecnie Uzbekistan będzie stanowił stosunkowo niewielką konkurencję dla Chin.

Tranzyt przez Taszkent

Dla obywateli Tadżykistanu atrakcyjne są także loty tranzytowe przez Taszkent, które są zazwyczaj tańsze i to czasem nawet kilkukrotnie. Daler, student z Tadżykistanu, studiujący w Polsce, aby zaoszczędzić pieniądze, lata do domu głównie przez Taszkent. 

„Bezpośredni lot z Monachium do Duszanbe w sezonie letnim kosztuje nieco ponad 600 euro a z Rygi do Taszkientu 300 euro. Dla studenta 300 euro to sporo pieniędzy” - przyznaje Daler.

Bilety lotnicze do rosyjskich miast są również stosunkowo tańsze. Na przykład, bilet z Duszanbe do Moskwy na tydzień przed wylotem może kosztować od 15 tys. rubli, podczas gdy z Taszkientu koszt ten będzie wynosił 10-12 tys. rubli. Eksperci zauważają, że niewielki odpływ kapitału w relacjach dwustronnych z bardziej rozwiniętą gospodarką jest procesem naturalnym, ale w dłuższej perspektywie może mieć negatywne konsekwencje. 

„Jeśli w kraju spada popyt na towary i usługi oferowane mieszkańcom, to z czasem zmniejsza się również podaż. Jeśli popyt na usługi medyczne, loty i inne towary produkowane w Tadżykistanie będzie malał z powodu braku ich konkurencyjności, to nie wróży nic dobrego tym branżom. Dlatego władze powinny zastanowić się nad wspieraniem wewnętrznych przedsiębiorstw, tak aby wzmocnić ich konkurencyjność” - zauważył ekonomista, Dżum'a Nazri.

Według danych statystycznych Tadżykistanu, tadżycko-uzbeckie stosunki handlowe w 2023 r. wyniosły około 505 mln dolarów, z czego ponad 353 mln dolarów pochodzi z importu uzbeckich towarów przez Tadżykistan, a około 151 mln dolarów z dostaw tadżyckich produktów do Uzbekistanu.