Rosjanie ustawiają się w kolejkach do filmu ‘Barbie’ pomimo sankcji

Rosjanie ustawiają się w kolejkach na film Barbie, bo w ich kinach pojawiają się nieautoryzowane kopie

Jestem w moskiewskim centrum handlowym. Obok food courtu stanął gigantyczny różowy dom. W środku: różowe meble, różowy popcorn i tekturowe wycinanki naturalnej wielkości Barbie i Kena, którzy promienieją od ucha do ucha.

Nic dziwnego, że się uśmiechają: film Barbie przyciąga tłumy do multipleksu naprzeciwko, pomimo zachodnich sankcji. Po inwazji Rosji na Ukrainę na pełną skalę szereg hollywoodzkich studiów zaprzestało publikowania swoich filmów w Rosji. Ale nieautoryzowane kopie przedostają się i są kopiowane na język rosyjski.

W kinie jest to pewnego rodzaju potajemne. Kiedy pytam jednego z gości, jaki film przyszedł obejrzeć, podaje mało znany 15-minutowy rosyjski film i uśmiecha się.

Aby uniknąć problemów licencyjnych, niektóre kina w Rosji sprzedają bilety na wyprodukowane w Rosji filmy krótkometrażowe i wyświetlają przedpremierowo film fabularny Barbie.

Ministerstwu kultury Rosji nie jest do śmiechu. W zeszłym miesiącu stwierdzono, że film Barbie „nie jest zgodny z celami wyznaczonymi przez naszego prezydenta w celu zachowania i wzmocnienia tradycyjnych rosyjskich wartości moralnych i duchowych”. Pamiętajcie, widzowie, z którymi rozmawiam, są wzruszeni faktem, że Barbie trafiła na duży ekran.

„Ludzie powinni mieć prawo wyboru, co chcą oglądać” – mówi Karina. „Myślę, że to dobrze, że rosyjskie kina mogą nam pokazywać te filmy”.

„Chodzi o otwartość na kulturę innych ludzi” – mówi Alyona. „Nawet jeśli nie zgadzasz się ze standardami innych ludzi, nadal wspaniale jest, jeśli możesz to obejrzeć”.

Ale rosyjska posłanka Maria Butina uważa, że w Barbie nie ma nic wspaniałego: lalka czy film.

„Mam problemy z Barbie jako żeńską formą” – mówi mi. „Niektóre dziewczynki – szczególnie nastolatki – próbują być jak Barbie, ale wyczerpują swoje ciała”.

Pani Butina dodaje, że film nie ma licencji na wyświetlanie w rosyjskich kinach.

„Nie łamcie prawa. Czy to pytanie do naszych kin? Oczywiście. Złożyłam kilka próśb do kin z pytaniem, na jakiej podstawie wyświetlają ten film” – mówi.

„Mówicie o znaczeniu przestrzegania prawa” – mówię – „ale Rosja najechała na Ukrainę. Organizacja Narodów Zjednoczonych twierdzi, że było to całkowite pogwałcenie prawa międzynarodowego”.

„Rosja ratuje Ukrainę” – odpowiada – „i ratuje Donbas”.

Często słyszy się to od rządzących w Rosji. Malują Moskwę jako rozjemcę, a nie podżegacza wojennego. Twierdzą, że to Ameryka, NATO i Zachód wykorzystują Ukrainę do prowadzenia wojny z Rosją. To alternatywna rzeczywistość, mająca na celu zjednoczenie Rosjan wokół flagi. W obliczu narastającej konfrontacji z Europą i Ameryką władze rosyjskie wydają się zdeterminowane, aby zwrócić Rosjan przeciwko Zachodowi.

Od rana do wieczora państwowa telewizja wmawia widzom, że zachodni przywódcy zamierzają zniszczyć Rosję. W zupełnie nowym podręczniku historii nowożytnej dla uczniów rosyjskich szkół średnich (obowiązkowym) wskazano, że celem Zachodu jest „rozczłonkowanie Rosji i przejęcie kontroli nad jej zasobami naturalnymi”.

Stwierdza, że „w latach 90. w miejsce naszych tradycyjnych wartości kulturowych, takich jak dobro, sprawiedliwość, kolektywizm, dobroczynność i poświęcenie, pod wpływem zachodniej propagandy narzucono Rosji poczucie indywidualizmu wraz z ideą, że ludzie nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za społeczeństwo.”

Podręcznik zachęca rosyjskich uczniów 11. klasy do „pomnażania chwały i siły Ojczyzny”. Innymi słowy, Twoja Ojczyzna (nie Kraina Barbie) Cię potrzebuje!

W moskiewskim multipleksie zauważyłem, że wiele osób wciąż jest otwartych na poznawanie zachodniej kultury i idei. Ale jak wygląda sytuacja poza stolicą Rosji?

Jadę do miasta Szczekino, 240 km od Moskwy. W miejscowym domu kultury trwa koncert. Na scenie czterech rosyjskich żołnierzy w wojskowych mundurach gra na gitarach elektrycznych i całym sercem śpiewa o patriotyzmie i niezwyciężoności Rosji. Jedna z piosenek opowiada o wojnie Rosji na Ukrainie. „Będziemy służyć Ojczyźnie i zmiażdżymy wroga!” nucą. Publiczność (prawie pełna sala) to mieszanka młodych i starszych, w tym dzieci w wieku szkolnym, kadetów wojskowych i seniorów. Aby uzyskać szybkie numery, machają rosyjskimi trójkolorowymi, które zostały im wręczone. Podczas gdy spadochroniarze popowi śpiewają swój patriotyczny repertuar, na ekranie za nimi wyświetlany jest film. Nie ma tu Barbie ani Kena. Są zdjęcia rosyjskich czołgów, maszerujących i strzelających żołnierzy, a w pewnym momencie prezydenta Władimira Putina na Kremlu. Przesłanie patriotyczne jest skuteczne. Mania Barbie nie jest zjawiskiem powszechnym na ulicach Szczekina.

„W tej chwili ważne jest, aby kręcić patriotyczne filmy rosyjskie, aby podnieść morale” – mówi mi Andrei. „I musimy wyciąć zachodnie nawyki z naszego życia. Jak możemy to zrobić? Poprzez film. Kino może wpływać na masy”.

„W zachodnich filmach dużo mówi się o orientacji seksualnej. Nie popieramy tego” – mówi Ekaterina. „Kino rosyjskie opowiada o wartościach rodzinnych, miłości i przyjaźni”.

Ale Diana niechętnie dzieli kino na filmy rosyjskie i zagraniczne.

„Sztuka jest dla każdego. Nie ma znaczenia, skąd pochodzisz” – mówi mi Diana. „I nie powinniśmy ograniczać się do sztuki jednego narodu. Aby stać się bardziej kulturalnym, towarzyskim i ciekawszym człowiekiem, trzeba też oglądać filmy i czytać książki z innych krajów”.