Rola kazachstańskich diaspor za granicą: od handlu transgranicznego, aż po ekspansję kulturową

Zdjęcie: pixabay.com

Kazachstańskie diaspory za granicą odgrywają ważną rolę w utrzymywaniu więzi kulturowych z ojczyzną, rozwoju handlu transgranicznego i zachowaniu tożsamości narodowej. W czasach globalizacji i aktywnego przekraczania granic państwowych, diaspory te stają się ważnym narzędziem zarówno do promowania interesów gospodarczych Kazachstanu, jak i do ochrony wartości kulturowych i duchowych, podaje inbusiness.kz. W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie rolą diaspor w handlu międzynarodowym oraz dyplomacji kulturalnej, co wiąże się ze szczegółową analizą udanych przedsięwzięć zarówno kazachstańskich społeczności, jak i doświadczeń innych krajów.

Kazachstańskie diaspory: główne ośrodki i ich wkład w rozwój gospodarczy

Kazachstańskie diaspory znajdują się w wielu krajach na całym świecie, ale najbardziej znaczące społeczności koncentrują się w Chinach, Rosji, Uzbekistanie, Turcji, a także w krajach Europy i Ameryki Północnej. Diaspory Kazachstanu za granicą stanowią ważny czynnik powiązań gospodarczych i kulturowych z ojczyzną, zwłaszcza w kontekście handlu transgranicznego. Na przykład terytoria przygraniczne Kazachstanu i Chin stały się najważniejszymi ośrodkami wymiany gospodarczej, w której aktywnie uczestniczą kazachstańskie diaspory zamieszkujące Region Autonimiczny Sinciang-Ujgur w Chinach. Działalność gospodarcza kazachstańskich diaspor ułatwia handel w takich sektorach jak przemysł rolny, tekstylny i lekki jak również małe i średnie przedsiębiorstwa. Na przykład według danych z 2023 r. obroty handlowe między Kazachstanem a Chinami przekroczyły 25 mld dolarów, a handel przygraniczny z udziałem kazachstańskiej diaspory stanowi znaczną część tych obrotów. Wiele małych i średnich przedsiębiorstw na obszarach przygranicznych funkcjonuje dzięki wsparciu kazachstańskich przedsiębiorców, co przyczynia się do wzmocnienia gospodarczych więzi między krajami. Handel transgraniczny odgrywa ważną rolę w gospodarce Kazachstanu i jego sąsiadów. Wkład kazachstańskich diaspor w jego rozwój jest szczególnie ważny w regionach, w których odnotowano szczególnie wysoką populację ludności kazachstańskiej, takich jak Sinciang w Chinach, Kraj Ałtajski w Rosji i południowe regiony Uzbekistanu. 

Historycznie te regiony były ośrodkami wymiany towarowej, co sprawia, że diaspory są aktywnymi uczestnikami wymiany handlowej. Ważnym przykładem jest współdziałanie kazachstańskiej diaspory w Sinciangu z kazachstańskimi przedsiębiorcami. Działa tam wiele spółek wspólnego przedsięwzięcia zajmujących się produkcją i eksportem produktów rolnych, tekstyliów i innych towarów. Zgodnie z informacjami Chińskiej Akademii Nauk Społecznych, około 70% eksportu z tego regionu trafia do krajów Azji Środkowej, w tym do Kazachstanu, a przedstawiciele kazachstańskiej diaspory są aktywnie zaangażowani w ten proces. Innym przykładem jest wkład kazachstańskiej diaspory w Rosji w handel transgraniczny. Kazachstan i Rosja mają najdłuższą granicę lądową, a regiony przygraniczne aktywnie współdziałają w sferze handlowo-ekonomicznej. Według danych na 2022 r. obroty handlowe między Kazachstanem a Rosją wyniosły ponad 24 mld dolarów, a kazachstańscy przedsiębiorcy mieszkający w Rosji odgrywają ważną rolę w tym procesie. Rynki przygraniczne i centra logistyczne w południowej Rosji są w dużej mierze wspierane przez diaspory, co sprzyja budowaniu stabinych stosunków handlowych między oboma krajami.

Międzynarodowe doświadczenie we wspieraniu diaspor

Inne kraje z powodzeniem angażują swoje diaspory w rozwój gospodarczy i zagraniczne powiązania handlowe. Jednym z takich przykładów są Chiny, które aktywnie wykorzystują swoją diasporę do promowania krajowych interesów gospodarczych za granicą. Chińska diaspora, jedna z największych na świecie, liczy około 50 milionów osób i jest aktywnie zaangażowana w handel międzynarodowy. Odgrywa ważną rolę we wspieraniu procesów eksportowo-importowych, budowaniu sieci logistycznych i pozyskiwaniu inwestycji w Chinach. Diaspora chińska stała się kluczowym elementem inicjatywy Jeden pas, jedna droga (Belt and Road Initiative). Dzięki swojej diasporze Chiny były w stanie ustanowić kanały komunikacji i handlu, które znacznie zwiększyły potencjał gospodarczy kraju. Według chińskiego Ministerstwa Handlu około 70% chińskich projektów inwestycyjnych za granicą obejmuje chińskie sieci diaspor, co podkreśla znaczenie ich roli w gospodarce międzynarodowej.

Kolejnym przykładem są Indie, które aktywnie wspierają swoją diasporę poprzez różne programy, takie jak Pravasi Bharatiya Divas, który co roku przyciąga indyjskich przedsiębiorców z różnych części świata w celu wzmocnienia stosunków gospodarczych. Indyjska diaspora odgrywa ważną rolę w branży IT, produkcji tekstyliów i farmaceutyków, co przyczyniło się do wzmocnienia międzynarodowych kontaktów handlowych Indii. W 2020 r., według indyjskiego Ministerstwa Spraw Zewnętrznych, wkład indyjskiej diaspory w gospodarkę wyniósł ponad 80 miliardów dolarów, co czyni ją jedną z najbardziej znaczących sieci diaspor na świecie. Kazachstan może czerpać z tych udanych przykładów, aby wzmocnić współpracę gospodarczą ze swoimi diasporami i aktywnie zaangażować je w rozwój handlu transgranicznego. Istnieją inicjatywy mające na celu stworzenie bliższych więzi gospodarczych między instytucjami rządowymi a społecznością Kazachstanu za granicą, które mogą służyć jako podstawa do umocnienia zagranicznej pozycji gospodarczej kraju.

Wsparcie medialne dla działań kulturalnych za granicą

Jednym z najważniejszych zadań dla podtrzymania tożsamości narodowej obywateli Kazachstanu za granicą jest rozwój działań medialnych i inicjatyw kulturalnych mających na celu zachowanie języka, zwyczajów i tradycji. Kultura odgrywa ważną rolę w utrzymywaniu więzi między diasporami a ojczyzną, a środki masowego przekazu są potężnym mechanizmem w tym procesie. Kazachstańskie centra kultury w krajach zamieszkałych przez duże kazachstańskie diaspory odgrywają istotną rolę we wspieraniu inicjatyw kulturalnych za granicą. Ośrodki te organizują wydarzenia kulturalne, festiwale, programy szkoleniowe i działania promujące język i kulturę Kazachstanu. 

Na przykład w Turcji istnieje wiele kazachstańskich ośrodków kulturalnych, które aktywnie promują wartości narodowe wśród młodych ludzi i wzmacniają ich więzi z ojczyzną. Współczesne media umożliwiają także kazachstańskim diasporom zachowanie swoich korzeni kulturowych. Media społecznościowe, kanały YouTube i platformy internetowe stały się ważnymi narzędziami do transmitowania wydarzeń kulturalnych, takich jak obchody święta Nauryz czy Dnia Niepodległości Kazachstanu, wśród Kazachów mieszkających za granicą. W szczególności wydarzenia online poświęcone kulturze Kazachstanu przyciągają tysiące widzów z całego świata, co przyczynia się do wzmocnienia tożsamości kulturowej i zachowania wartości duchowych.

Rola diaspor we wzmacnianiu tożsamości narodowej

Kazachstańskie diaspory nie tylko uczestniczą w projektach gospodarczych, ale także odgrywają ważną rolę w zachowaniu i rozpowszechnianiu tożsamości narodowej poza obszarem Kazachstanu. W czasach globalizacji wiele społeczności staje przed wyzwaniem asymilacji, ale dzięki aktywnej pracy kulturalnej i wsparciu ze strony państwa, kazachstańska kultura jest nadal zachowywana wśród rodaków na obczyźnie. Kluczową rolę w tym procesie odgrywają programy edukacyjne i wydarzenia kulturalne organizowane zarówno przez instytucje rządowe Kazachstanu, jak i przez społeczności kazachstańskie za granicą. Ważnym elementem zachowania tożsamości jest nauczanie języka kazachskiego w zagranicznych szkołach i ośrodkach kultury. Na przykład w Uzbekistanie istnieje kilka kazachstańskich szkół, które wspierają kazachstański język i tradycje wśród młodych ludzi.

Oprócz programów językowych i edukacyjnych ważną rolę odgrywają wspólne projekty kulturalne, takie jak programy wymiany studentów i artystów, festiwale i wystawy poświęcone kulturze Kazachstanu. Inicjatywy te pozwalają nie tylko zachować tożsamość kulturową, ale także rozpowszechniać ją poza granicami kraju, zwracając uwagę świata na bogactwo i wyjątkowość kultury Kazachstanu. Diaspory odgrywają znaczącą rolę w rozwijaniu handlu transgranicznego, wzmacnianiu tożsamości narodowej i promowaniu inicjatyw kulturalnych za granicą. Międzynarodowe doświadczenia pokazują, że aktywne zaangażowanie diaspor w procesy gospodarcze może znacząco przyczynić się do rozwoju zagranicznych stosunków gospodarczych. Jednocześnie wsparcie udzielane przez media inicjatywom kulturalnym pomaga zachować i wzmocnić korzenie kulturowe, podtrzymując więź z ojczyzną.