Poza prawem: Setki tysięcy urządzeń elektronicznych, podrobionych papierosów i alkoholu skonfiskowano w Kazachstanie

Źródło: pixabay.com

Po trzech miesiącach od wprowadzenia ustawowego zakazu sprzedaży, dystrybucji i reklamy bezdymnych wyrobów tytoniowych, urządzeń typu vape, aromatów i płynów do nich, organy ścigania nadal odnotowują przypadki ich nielegalnego obrotu. Według danych Aydyna Moldabekova, szefa Departamentu Dochodzeń Ekonomicznych (DER) Agencji Monitoringu Finansowego (AFM) Republiki Kazachstanu we Wschodnim Kazachstanie, urządzenia typu vape są obecnie sprzedawane potajemnie, zamawiane przez określone strony internetowe i komunikatory z ekspresową dostawą. Na obszarze obwodu wschodnio-kazachstańskiego funkcjonariusze DER AFM od momentu wprowadzenia zakazu powstrzymali jeden przypadek nielegalnego obrotu urządzeniami typu vape, aromatami i płynami, a regionalna policja – siedem przypadków, informuje inbusiness.kz.

Co dokłodnie jest zabronione

„W dniu 20 czerwca bieżącego roku weszła w życie ustawa „O zmianach i uzupełnieniach do niektórych aktów prawnych Republiki Kazachstanu dotyczących kwestii ochrony zdrowia”, - przypomniał Aydyn Moldabekov na niedawnym spotkaniu informacyjnym w Regionalnej Służbie Łączności w obwodzie wschodnio-kazachstańskim. - Nowelizacja ustawy o kwestiach ochrony zdrowia pociągnęła za sobą zmiany w kodeksie karnym Republiki Kazachstanu, w którym wprowadzono artykuł 301-1 „Handel bezdymnymi wyrobami tytoniowymi, elektronicznymi systemami konsumpcji (urządzenia typu vape), aromatami i płynami do nich”.

Część 1 wspomnianego artykułu przewiduje karę za sprzedaż i dystrybucję urządzeń typu vape: grzywnę w wysokości do 200 miesięcznych jednostek obliczeniowych (MRP) (738 400 tenge w 2024 r.) albo prace społeczne w wymiarze do 200 godzin albo areszt na okres do 50 dni. Część 2 art. 301-1 kodeksu karnego Republiki Kazachstanu określa karę za import i produkcję urządzeń typu vape: grzywna w wysokości do 2000 MRP (7,3 mln tenge w 2024 r.) albo prace społeczne w wymiarze do 600 godzin albo ograniczenie lub pozbawienie wolności na okres do 2 lat. Jeśli działania są popełniane przez grupę przestępczą wielokrotnie i są związane z uzyskiwaniem dochodów na szczególnie dużą skalę, kara jest surowsza: grzywna w wysokości do 5000 MRP (18,4 mln tenge w 2024 r.) albo prace społeczne w wymiarze do 1200 godzin albo ograniczenie lub pozbawienie wolności na okres do 5 lat.

Zakaz obejmuje wszelkie urządzenia, wytwarzające aerozol poprzez podgrzewanie płynu zawierającego nikotynę, aromaty lub inne substancje. Dotyczy to zarówno jednorazowych, jak i wielokrotnego użytku papierosów elektronicznych, ich komponentów - atomizerów, wkładów, baterii. Zakazem prawnym zostały objęte płyny do elektronicznych systemów konsumpcji nikotyny niezależnie od ich składu. Dotyczy to płynów z nikotyną, bez nikotyny, z aromatami lub innymi dodatkami. Zabroniono snusów, naswaju, tytoniu do ssania, żucia i wąchania. Urządzenia typu vape, płyny do nich i snusy nie mogą być sprzedawane w sklepach ani zamawiane online. Zakazane są: darmowa dystrybucja, demonstracja, używanie urządzeń typu vape jako nagród lub prezentów, a także korzystanie z nich w miejscach publicznych, reklamy wszelkich urządzeń elektronicznych do palenia oraz płynów do nich, jak również snusów w jakichkolwiek mediach, Internecie i na ulicach

„Urządzenie typu vape, czyli inaczej elektroniczny papieros, jest przeznaczone do imitowania procesu palenia, które jest szkodliwe dla zdrowia. Zestaw zawiera wymienny wkład i urządzenie ładujące. W obudowie e-papierosa natomiast znajduje się bateria i mały generator pary” - dodał Aydyn Moldabekov. - „Para emitowana podczas palenia urządzeń elektronicznych zawiera ponad 30 niebezpiecznych substancji, a po podgrzaniu stężenie emitowanych substancji rakotwórczych znacznie wzrasta”.

Według podanych przez niego informacji, w ramach walki z rozprzestrzenianiem się urządzeń elektronicznych w całym kraju, zniszczono około 400 000 przyrządów typu vape skonfiskowanych w trakcie postępowań karnych. Od czasu wprowadzenia zakazu w Kazachstanie, AFM zarejestrowało 25 spraw dotyczących nielegalnego handlu urządzeniami służącymi do e-palenia, aromatami i płynami do nich.

W obwodzie wschodnio-kazachstańskim z siedmiu wszczętych przez policję postępowań karnych w sprawie nielegalnego obrotu urządzeniami typu vape, pięć jest w toku, jedno jest badane przez prokuraturę, a jedno zostało zakończone, powiedział Serik Monapov, pełniący obowiązki zastępcy naczelnika wydziału policji obwodu wschodnio-kazachstańskiego. Wśród nich odnotowano sześć przypadków nielegalnego handlu urządzeniami typu vape na terytorium Ust-Kamienogorska, a jeden - w powiecie Glubokovsky. W sumie skonfiskowano 224 urządzeń typu vape, 15 płynów do nich i 454 elektroniczne papierosy.

Tytoń i alkohol bez akcyzy

Oprócz urządzeń typu vape, w bieżącym roku funkcjonariusze organów ścigania skonfiskowali ponad 6000 sztuk towarów, które nie były oznaczone jako wyroby tytoniowe, na kwotę ponad 14 milionów tenge. Sprawcy zostali pociągnięci do odpowiedzialności administracyjnej i nałożono na nich kary w wysokości ponad 4 milionów tenge.

Aydyn Moldabekov powiedział, że w tym roku sąd skazał przedsiębiorczynię z miasta Ridder, która pod przykrywką legalnej działalności sprzedawała tytoń bez akcyzy i podrabiane napoje alkoholowe używając sfałszowanych oznakowań kontrolnych.

„W toku dochodzenia przed procesowego od przedsiębiorczyni skonfiskowano 57 tys. butelek podrabianego alkoholu oraz 348 tys. sztuk bez akcyzowych wyrobów tytoniowych, o łącznej wartości ponad 350 mln tenge” - dodał Aydyn Moldabekov. – „Sąd skazał kobietę, a podrobione towary zostaną poddane zniszczeniu”

Produkt uznawany za podrobiony to taki, który nie przeszedł akredytacji w Kazachstanie, nie przeszedł procedur celnych i podatkowych, nie posiada znaku akcyzowego, etykiety ani tłumaczenia na język urzędowy, wyjaśnił prelegent.

„Towary te trafiły do Kazachstanu z przemytu i są sprzedawane głównie na obrzeżach kraju” - dodał Aydyn Moldabekov. – „Na podstawie praktyki w sprawach karnych, takie towary są sprzedawane nieco taniej niż legalne”

W ubiegłym roku i przez pierwsze osiem miesięcy 2024 r. inna instytucja - Departament Dochodów Państwowych w obwodzie wschodnio-kazachstańskim - ukarała 72 przedsiębiorców grzywną w wysokości 21,8 mln tenge za handel wyrobami tytoniowymi bez środków identyfikacji. Skonfiskowane towary szacuje się na 19 milionów tenge. Poinformował o tym Askhat Zhibitaev, szef Departamentu ds. Administracji Podatków Pośrednich Departamentu Dochodów Państwowych (DGD) dla obwodu wschodnio-kazachstańskiego.

„Państwowe organy skarbowe w ścisłej współpracy z DER obwodu wschodnio-kazachstańskiego prowadzą działania mające na celu zwalczanie nielegalnego handlu wyrobami tytoniowymi, a materiały administracyjne są sporządzane na podstawie art. 283 Kodeksu Wykroczeń Administracyjnych Republiki Kazachstanu, z zajęciem i dalszą konfiskatą tych towarów. Kary administracyjne wynoszą od 50 do 500 MRP, w zależności od wielkości przedmiotu” - wyjaśnił Askhat Zhibitaev -„Jednocześnie DER obwodu wschodnio-kazachstańskiego reguluje stosunki w zakresie odpowiedzialności karnej, podczas gdy DGD rozpatruje odpowiedzialność administracyjną wobec osób, które popełniły wykroczenie”.

Przypomniano, że od 1 października 2020 r. wyroby tytoniowe podlegają oznakowaniu cyfrowemu, które w 2022 r. zastąpiło funkcję znaku akcyzy. Przechowywanie i sprzedaż nieoznakowanych wyrobów tytoniowych jest zabronione.

„System etykietowania i śledzenia towarów obejmuje wszystkie etapy handlu wyrobami tytoniowymi - od producenta do konsumenta. Na każdym etapie podmioty odczytują kod etykiety, dzięki czemu można zobaczyć każde opakowanie wyrobów tytoniowych importowanych do kraju i jego drogę do sprzedawcy” - mówi Askhat Zhibitaev – „Wyroby tytoniowe produkowane w Kazachstanie i sprowadzane z innych krajów podlegają etykietowaniu identyfikacyjnemu. Sieć detaliczna otrzymuje produkty już oznakowane. Importujący zapewnia etykietowanie wyrobów tytoniowych wyprodukowanych poza Kazachstanem przed przywozem na swoje terytorium lub przed poddaniem wyrobów tytoniowych procedurom celnym związanym z ich zwolnieniem”.

Wszyscy uczestnicy handlu wyrobami tytoniowymi - producenci, importerzy, hurtownicy i sprzedawcy detaliczni podlegają rejestracji w systemie oznakowania i identyfikowalności towarów na stronie internetowej markirovka.kz. W celu kontroli handlu wyrobami tytoniowymi, opracowano system informacyjny do etykietowania i śledzenia towarów IS MPT. Zintegrowany system administracji podatkowej (ISNA) umożliwia także monitorowanie hurtowego obrotu wyrobami tytoniowymi oraz przeprowadzanie terminowej analizy danych na temat zakupów i sprzedaży różnych typów wyrobów tytoniowych, w odniesieniu do ich stanów magazynowych u hurtowników.

Według Askhata Zhibitayeva, obrót wyrobami tytoniowymi wyprodukowanymi w Kazachstanie, importowanymi na terytorium Republiki Kazachstanu, po dacie wprowadzenia etykietowania ze środkami identyfikacji jest dozwolony tylko wtedy, gdy informacje o ich sprzedaży są przekazywane do systemu IS MPT. W tym celu w dniu wysyłki sporządza się świadectwo odbioru, którego potwierdzenie następuje w ciągu pięciu dni roboczych od daty rejestracji w programie. Po sprzedaży wyrobów tytoniowych konsumentowi kod jest wycofywany z obiegu. Askhat Zhibitaev podkreślił, że cyfrowe oznakowanie reguluje rynek wyrobów tytoniowych w celu ochrony konsumenta i państwa oraz pomaga zatrzymać nielegalny obrót na każdym etapie sprzedaży. 

Wcześniej informowaliśmy, że lekarz rehabilitacji poinformował o wynikach testu, który wykazał mniej więcej taką samą szkodliwość dla zdrowia papierosów jak i urządzeń typu vape.