Turkmenistan ponosi straty, po tym jak Turcja podpisała kolejną umowę na LNG

Zdjęcie: gov.tr

Nadzieje Turkmenistanu na zawarcie umowy typu swap w celu transportu pierwszych niewielkich ilości gazu do Turcji i być może do Europy zostały zagrożone po podpisaniu przez Ankarę trzeciego w ciągu 5 miesięcy długoterminowego kontraktu ws. zakupu LNG. 18 września turecka państwowa spółka naftowo-gazowa Botas porozumiała się z francuskim TotalEnergies w sprawie importu 1,6 mld m3 LNG z USA rocznie od 2027 roku. Umowa ta została poprzedzona podpisaniem kontraktu pomiędzy Botas i Shell na początku września, na mocy którego Turcja planuje importować 4 mld m³ skroplonego gazu ziemnego na rok począwszy od 2027 roku. Trzecia umowa została podpisana z ExxonMobil w maju tego roku; szczegóły tej umowy nie zostały jeszcze ujawnione. Ani Ankara, ani Aszchabad nie wypowiedziały się na temat tego, czy podpisanie nowych kontraktów będzie miało wpływ na długoletnie plany Turcji związane z importem gazu z Turkmenistanu. Jednak realia rynkowe wskazują, że im więcej gazu Ankara importuje z innych źródeł, tym mniej będzie potrzebować turkmeńskiego gazu, aby zaspokoić popyt krajowy i zobowiązania eksportowe. Niewykluczone jednak, że Ankara nadal będzie skłonna importować turkmeńskie błękitne paliwo. Zakupiony gaz byłby sprzedawany w węźle gazowym, który tureckie władze chcą utworzyć w północno-zachodniej Turcji. Jednak turecki minister energetyki Alparslan Bayraktar powiedział w wywiadzie telewizyjnym 20 września, że Turcja jest w stanie przyjąć do 80 mln m3 gazu rocznie, choć do zaspokojenia własnego zapotrzebowania potrzebuje tylko około 50 mld m3. „Jeśli możliwy jest eksport gazu i zdołamy dojść do porozumienia z europejskimi nabywcami, to będziemy mogli importować LNG z różnych źródeł” - powiedział. Jako potencjalnych dostawców wymienił Stany Zjednoczone, Katar, Oman, Trynidad i Tobago, nie wspominając o Turkmenistanie.

Jeszcze kilka miesięcy temu sytuacja wyglądała inaczej. W marcu prezydent Turkmenistanu Serdar Berdimuhamedow i prezydent Turcji Tayyip Erdogan podpisali wstępne porozumienie w sprawie „transakcji wymiennych” obejmujących Turkmenistan, Turcję i Iran. Jednak nadzieje na podpisanie ostatecznego porozumienia, które zostały wówczas rozbudzone, nie zmaterializowały się. Według niepotwierdzonych doniesień, negocjacje utknęły w martwym punkcie, gdy władze Turkmenistanu odmówiły przestrzegania jakiegokolwiek ustalonego schematu określania cen zakupu. Wcześniejsze dostawy w ramach podobnej umowy z Azerbejdżanem i Iranem zostały zawieszone, podobno z powodu nieoczekiwanej decyzji Aszchabadu o podniesieniu cen. Straty Turkmenistanu mogą przerodzić się w zyski dla Azerbejdżanu. Niezależnie od powodów, dla których Turcja i Turkmenistan nie mogły zawrzeć umowy swapowej, nowe długoterminowe kontrakty Ankary na LNG mogą działać na korzyść Baku. Produkcja gazu w Azerbejdżanie wzrosła do takiego poziomu, że nie potrzebuje on już turkmeńskiego gazu do zaspokojenia krótkoterminowego zapotrzebowania wewnętrznego i zobowiązań eksportowych. Nadal pozostaje jednak kwestią otwartą, czy Azerbejdżan będzie w stanie spełnić obietnicę złożoną Unii Europejskiej w lipcu 2022 r., dotyczącą podwojenia eksportu do Europy do 20 mld m³ rocznie do 2027 roku. Teraz, gdy Ankara przechodzi na LNG, aby zaspokoić własne rosnące zapotrzebowanie na gaz, istnieje szansa, że Botas nie będzie musiał importować tak dużej ilości paliwa z Azerbejdżanu, co umożliwi Baku dostarczanie uwolnionego gazu do krajów UE. W ubiegłym roku Turcja importowała 10,3 miliarda m3 gazu z Azerbejdżanu, co stanowi 20% całkowitego importu Turcji w porównaniu z 2022 r., kiedy to import wyniósł 8,7 mld m3.