Azerbejdżański manat kończy 32 lata: historia kształtowania się waluty krajowej

Historia azerbejdżańskiego manata rozpoczęła się w 1992 r., wkrótce po odzyskaniu przez państwo niepodległości. Dekretem prezydenta Abulfaza Elchibeja z 15 lipca 1992 r. położono fundamenty pod stworzenie krajowej waluty. Pierwsze banknoty i monety manata zostały wprowadzone do obiegu w sierpniu tego roku, a wydrukowane zostały we Francji.

W sierpniu 1992 r. do obiegu trafiły banknoty o nominałach 1, 10 i 250 manatów, w listopadzie – monety o nominałach 5, 10, 20 i 50 gapików, w grudniu – banknoty o nominale 5 manatów, a w marcu 1993 r. – banknoty o nominałach 50, 100, 500 i 1000 manatów.

Co ciekawe, do stycznia 1994 r. na terytorium Azerbejdżanu jednocześnie w obiegu funkcjonowały zarówno manaty, jak i ruble, przy czym 1 manat odpowiadał 10 rublom. Ostateczne przejście na manat jako jedyny środek płatniczy nastąpiło 11 grudnia 1993 roku, na mocy dekretu prezydenta Hejdara Alijewa. Tym sposobem Narodowy Bank przystąpił do urzeczywistniania niezależnej polityki pieniężnej i kursowej.

Jednak w trudnych warunkach ekonomicznych tamtych czasów manat gwałtownie tracił na wartości. Jeśli na początku 1994 roku za 1 dolara trzeba było zapłacić 118 manatów, to w ciągu roku ten stosunek wzrósł do 4182 manatów. Przyspieszyło to wprowadzenie do obiegu banknotów o wyższych nominałach. W ten sposób w 1994 roku wprowadzono banknot o nominale 10 000 manatów, a w 1996 roku – 50 000 manatów.

Kluczowym etapem w historii manata była denominacja, przeprowadzona w 2006 roku na polecenie prezydenta Ilhama Alijewa. Skala denominacji wynosiła 1:5000. Od 1 stycznia 2007 roku Azerbejdżan w pełni przeszedł na nowy manat. Do obiegu wprowadzono banknoty o nominałach 1, 5, 10, 20, 50, 100 i 200 manatów oraz monety o nominałach 1, 3, 5, 10, 20 i 50 gapików.

Za zaprojektowanie banknotów odpowiadał austriacki projektant Robert Kalina, który wcześniej był odpowiedzialny za zaprojektowanie wzoru euro. Banknoty nowej generacji były wydrukowane przy wsparciu technicznym Narodowego Banku Szwajcarskiego. Od tego momentu przez wiele lat manat pozostawał jedną z najsilniejszych i najstabilniejszych walut Kaukazu Południowego.

Poważnym testem dla manata był rok 2015, kiedy to z powodu gwałtownego spadku cen ropy naftowej Bank Centralny Azerbejdżanu został zmuszony do dewaluacji manata o 34%, a kurs dolara wzrósł z 0,78 do 1,05 AZN/USD.

21 grudnia 2015 roku Bank Centralny Azerbejdżanu, aby wyjść z kryzysowej sytuacji, podjął decyzję o przejściu na system płynnego kursu walutowego. Oficjalny kurs wzrósł do 1,55 AZN/USD. W nowej sytuacji kurs dolara i innych walut w stosunku do manata jest ustalany w zależności od popytu na walutę krajową. Na przykład, najwyższy kurs po przejściu na system płynnego kursu był odnotowany 1-2 lutego 2017 roku, kiedy to 1 dolar był sprzedawany po 1,92 manata. Z kolei 25-26 maja 2016 roku wartość dolara spadła do najniższej wartości – 1,49 AZN/USD.

Na dzień dzisiejszy oficjalny kurs wynosi 1,7000 AZN/USD i pozostaje niezmieniony od 7 marca 2018 roku.

32 lata to poważny wiek dla krajowej waluty. W tym czasie manat przeszedł długą drogę, stając się symbolem finansowej niezależności i stabilności Azerbejdżanu.