Główne kierunki narodowego parlamentaryzmu w Nowym Uzbekistanie

Zdjęcie: https://avesta.tj/2024/12/25/osnovnye-napravleniya-natsionalnogo-parlamentarizma-v-novom-uzbekistane/

Najważniejsze jest to, że w naszym kraju podstawowe, fundamentalne prawa i wolności każdego człowieka zostały rzeczywiście zagwarantowane. W szczególności przestrzeganie praw człowieka, ochrona nienaruszalności własności prywatnej i gwarancja wolności słowa stanowią wartości uniwersalne, które określają działania organów państwowych.

Najistotniejsze jest to, że takie zasady i koncepcje jak „godność człowieka”, „człowiek – społeczeństwo – państwo”, „państwo dla człowieka” i „podniesienie godności człowieka”, zaproponowane przez Prezydenta Republiki Uzbekistanu Szawkata Mirzijojewa, głęboko przenikają do rzeczywistości. Jesteśmy świadkami tego, że w Uzbekistanie, niezależnie od dziedziny czy sektora, celem szeroko zakrojonych reform jest wywyższenie godności człowieka oraz poszukiwanie rozwiązań problemów nurtujących społeczeństwo.

Zasada „Uzbekistan – państwo prawa” została utrwalona w zaktualizowanej Konstytucji Uzbekistanu. Świadczy to o istotnym znaczeniu zapewnienia przejrzystości, ulepszania, demokratyzacji i skuteczności legislacji. Warto podkreślić, że proces ustawodawczy obejmuje skomplikowany zestaw metod i narzędzi – od identyfikacji potrzeby ustawodawczej w społeczeństwie po przyjęcie aktu prawnego i jego wdrożenie. W celu zapewnienia pełnego wsparcia prawnego dla realizowanych reform doskonalony jest również proces legislacyjny, gdyż jakość legislacji ma kluczowe znaczenie dla skuteczności reform.

Wzmocnienie roli parlamentu w działalności legislacyjnej

Na nowym etapie rozwoju Uzbekistan stawia przed sobą ważne zadania w zakresie tworzenia prawa, koncentrując się na dalszym podnoszeniu jakości pracy izby niższej parlamentu w tej dziedzinie. Wprowadzono szereg nowych demokratycznych procedur, opartych na fundamentalnej zasadzie, że „jedynym źródłem i autorem prawa powinien być naród”. Ustalono procedury publicznych konsultacji projektów ustaw w izbie niższej parlamentu. Szczególną uwagę zwrócono na przyjmowanie ustaw o bezpośrednim zastosowaniu, które nie wymagają opracowania dodatkowych aktów prawnych do ich realizacji.

Jednocześnie dokonuje się przeglądu całej bazy prawnej związanej z procesem legislacyjnym w poszczególnych sektorach oraz przyjmuje się kompleksowe ustawy. Służy to zapewnieniu systematyczności i spójności systemu prawnego. Izba niższa parlamentu staje się prawdziwą „szkołą demokracji”, miejscem obiektywnych debat i dyskusji nad każdym projektem ustawy. W ich omawianiu, oprócz inicjatorów projektów i przedstawicieli ministerstw oraz instytucji, aktywnie uczestniczą eksperci branżowi, specjaliści i naukowcy, którym stworzono wszelkie możliwości do wyrażania swoich opinii.

Dziś skala działalności legislacyjnej i zakres prac izby niższej parlamentu są dostosowane do realizowanych reform. Przykładowo, w 2016 roku izba niższa przyjęła i przekazała do Senatu 19 ustaw, natomiast w 2023 roku liczba ta wzrosła do 99. Rozwinęła się praktyka omawiania projektów ustaw przede wszystkim w frakcjach partii politycznych i komisjach izby niższej. Ta praktyka ma istotne znaczenie dla dopracowania projektów ustaw przy udziale przedstawicieli inicjatorów legislacyjnych, ekspertów branżowych i naukowców, co pozwala pełniej odzwierciedlać interesy wyborców w przyjmowanych aktach prawnych oraz skuteczniej je wdrażać.

Zwiększenie skuteczności kontroli parlamentarnej

W oparciu o bezpośrednie inicjatywy i pomysły Prezydenta Uzbekistanu szczególną uwagę zwrócono na gruntowne doskonalenie działalności kontrolno-analitycznej parlamentu. Ulepszono jego podstawy prawne oraz wprowadzono nowe formy kontroli parlamentarnej. W szczególności w izbie niższej parlamentu utworzono instytut „Godziny rządowej”, podczas którego członkowie rządu odpowiadają na pytania deputowanych. Od 2019 roku stosuje się również praktykę rozpatrywania kandydatur do Rady Ministrów podczas posiedzeń izby niższej.

Kontrola budżetu państwa, realizowana przez izbę niższą parlamentu Uzbekistanu, zapewnia skuteczny nadzór nad kształtowaniem i wykonaniem budżetu. Ponadto na podstawie nowej redakcji Konstytucji Uzbekistanu działalność kontrolna parlamentu osiągnęła zupełnie nowy poziom jakościowy. Analiza pokazuje, że większość zmian w zaktualizowanej Konstytucji dotyczących działalności parlamentarnej koncentruje się na wzmocnieniu funkcji kontrolnych izby niższej parlamentu. Na przykład, aby wyeliminować paralelizm i powielanie kompetencji, dokonano przeglądu wspólnych uprawnień Izby Ustawodawczej i Senatu Oliy Majlis Republiki Uzbekistanu, w tym dotyczących nadzorczych funkcji.

Podobne reformy działalności parlamentarnej, zwłaszcza wprowadzenie nowych form odpowiedzialności, znacząco zwiększają otwartość i odpowiedzialność rządu. Problemy poruszane przez obywateli są przekazywane do rządu, a reprezentanci ludu stają się rzeczywistymi wyrazicielami woli narodu.
Rozwój współpracy międzynarodowej

Rozwój współpracy międzynarodowej i wzmocnienie relacji międzyparlamentarnych to jedno z istotnych zadań działalności Izby Ustawodawczej. Uzbekistan skutecznie współpracuje z czołowymi międzynarodowymi organizacjami parlamentarnymi, takimi jak Międzyparlamentarna Unia, Zgromadzenie Parlamentarne OBWE oraz Międzyparlamentarne Zgromadzenie WNP.

Obecnie w Oliy Majlis działa 58 grup współpracy międzyparlamentarnej, które utrzymują kontakty z zagranicznymi parlamentami. Te grupy służą jako stała platforma dialogu na rzecz rozwoju relacji z organami ustawodawczymi innych państw.

Podsumowanie

Rozwój głównych kierunków narodowego parlamentaryzmu w Nowym Uzbekistanie jest zgodny z aspiracjami i nadziejami wielonarodowego społeczeństwa Uzbekistanu.
Działalność Oliy Majlis, jako kluczowej i niezależnej instytucji, odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu stabilnego rozwoju kraju, budowie państwa prawa oraz tworzeniu konstruktywnej i kreatywnej atmosfery w państwie.