Plan Trumpa dotyczący Ukrainy: „Brzmi pięknie dla Moskwy”

Prezydent Donald Trump razem z Władimirem Putinem w Helsinkach w 2018 roku. Według Trumpa, obaj mają się teraz ponownie spotkać. Zdjęcie: Brendan Smialkowski / AFP

Wersja skrócona:

• Nowy plan USA dotyczący Ukrainy wymaga od Kijowa rezygnacji z członkostwa NATO i anektowanych terenów.
•  Analityk BBC uważa, że Ukraina straci na rozmowach Trumpa z Putinem.
•  Kilka krajów NATO krytykuje USA za nieuwzględnienie Ukrainy w negocjacjach.

Plan pokojowy Ukrainy od 2022 roku zakłada pełne wycofanie się Rosji ze wszystkich anektowanych terytoriów oraz gwarancje bezpieczeństwa, które odstraszą ewentualne przyszłe ataki. Członkostwo w NATO jest istotne dla prezydenta Ukrainy, Wołodymyra Zełenskiego. Jednak w środę Amerykanie zaserwowali Ukraińcom zimny prysznic. Sekretarz obrony USA Pete Hegseth uważa, że wiele celów Ukrainy jest nierealistycznych.

„To brzmi pięknie dla Moskwy” – mówi Frank Gardner, korespondent ds. bezpieczeństwa BBC i gość podcastu Ukrainecast.

„Sądzę, że dokładnie wiemy, co się stanie: prezydent Trump w rzeczywistości poddał się Putinowi, zanim negocjacje w ogóle się rozpoczęły” – mówi John Bolton w rozmowie z CNN. 

John Bolton Dyplomata i prawnik, pełniący funkcję ambasadora ONZ i doradcy ds. bezpieczeństwa Zdjęcie: https://www.vg.no/nyheter/i/pPO6P6/trumps-ukraina-plan-lyder-vakkert-for-moskva

Bolton, który pełnił funkcję doradcy ds. bezpieczeństwa w pierwszej administracji prezydenta Donalda Trumpa, jest jego surowym krytykiem.

Z tego Ukraina musi zrezygnować

Gdy Pete Hegeseth spotkał się w środę z członkami grupy kontaktowej ds. Ukrainy (UDCG) w kwaterze głównej NATO w Brukseli, przedstawił to, co USA uważa za realistyczne przed negocjacjami:

• Ukraina musi zrezygnować z członkostwa NATO.
•  Ukraina musi zrezygnować z celu odzyskania terytoriów, które posiadała przed 2014 rokiem, w tym Półwysep Krymski.
•  Hogseth wyklucza obecność amerykańskich lub kierowanych przez NATO sił pokojowych w Ukrainie po ewentualnym porozumieniu pokojowym.

Kilka godzin po spotkaniu Hegesetha z członkami NATO prezydent Donald Trump rozmawiał telefonicznie przez półtorej godziny ze swoim rosyjskim odpowiednikiem, Władimirem Putinem. Zgodzili się rozpocząć rozmowy pokojowe i zamierzają się spotkać w Arabii Saudyjskiej w „niedalekiej przyszłości”. Trump poinformował również, że obaj prezydenci odwiedzą nawzajem swoje kraje.

Prezydenci Władimir Putin i Donald Trump namalowani na klasycznych rosyjskich matrioszkach. Zdjęcie: Maxim Shipenkov / EPA / NTB

„To oznacza, że negocjacje się rozpoczęły, ale nie oznacza, że zakończą się sukcesem” – mówi Gardner z BBC.

Korespondent podkreśla, że obie strony wciąż dzieli ogromna przepaść. Armia inwazyjna Putina posuwa się naprzód – ale bardzo powoli – na froncie wschodnim.

„To, że Trump i Putin odbyli konstruktywne rozmowy, może być dobre dla światowego pokoju, ale niekoniecznie dla Ukrainy. Pigułka, którą Ukraina musi przełknąć, aby zakończyć tę wojnę, staje się z każdym dniem coraz bardziej gorzka” – wyjaśnia korespondent BBC.

Sojusznicy krytykują USA

„Byłoby lepiej, gdyby USA nie robiło ustępstw na rzecz Rosji przed negocjacjami” – powiedział w czwartek niemiecki minister obrony, Boris Pistorius.

Boris Pistorius Minister obrony Niemiec. Zdjęcie: https://www.vg.no/nyheter/i/pPO6P6/trumps-ukraina-plan-lyder-vakkert-for-moskva

Były amerykański ambasador w Rosji, Michael McFaul, również wyraża krytykę.

„Dyplomacja 101”

„Nie dawaj niczego, bez otrzymania czegoś w zamian. Nie negocjuj publicznie. Nie negocjuj o przyszłości Ukrainy bez wcześniejszych konsultacji z Ukraińcami” – napisał McFaul na X.

Kilka państw NATO domaga się, aby Ukraina uczestniczyła w rozmowach pokojowych między Donaldem Trumpem a Władimirem Putinem.

John Healy Minister obrony Wielkiej Brytanii. Zdjęcie: https://www.vg.no/nyheter/i/pPO6P6/trumps-ukraina-plan-lyder-vakkert-for-moskva

„Negocjacje o Ukrainie nie mogą się odbywać bez Ukrainy” – powiedział brytyjski minister obrony John Healy na spotkaniu ministrów obrony NATO w czwartek rano w Brukseli.

Vance i Zełenski w Monachium

Wiceprezydent Vance i prezydent Zełenski wybierają się w piątek do Monachium, gdzie wezmą udział w corocznej konferencji bezpieczeństwa. Zaplanowane jest spotkanie między obiema administracjami w najbliższy piątek. Podczas spotkania oczekuje się, że administracja Trumpa spróbuje wywrzeć presję na zakończenie trzyletniej wojny w Ukrainie. Informują o tym liczne agencje prasowe, w tym AFP, powołując się na anonimowe źródła w administracji.

„Jakie nadzieje można mieć na wynik tego spotkania?”

„JD Vance prawdopodobnie otrzymał wskazówki od Trumpa, żeby porozmawiać z Zełenskim o tym, co Ukraina może zaoferować USA, na przykład rzadkie minerały, w zamian za pomoc USA w wojnie. Zełenski rozumie, że musi coś zaoferować USA, aby otrzymać dalszą pomoc i poprosi go o gwarancje bezpieczeństwa w zamian” – mówi Jakub Godzimirski w rozmowie z VG, który od ponad 25 lat zajmuje się rosyjską polityką zagraniczną i bezpieczeństwa w NUPI.

JD Vance Wiceprezydent USA. Zdjęcie: https://www.vg.no/nyheter/i/pPO6P6/trumps-ukraina-plan-lyder-vakkert-for-moskva

Zarówno prezydent Rosji Putin, jak i jego ukraiński odpowiednik Zełenski oświadczyli, że są otwarci na negocjacje. Według ekspertów, teraz toczy się walka między dwoma prezydentami o zdobycie przychylności Trumpa. Oto punkty kluczowe, nad którymi strony muszą się zgodzić:

USA

Negocjacje pokojowe: Prezydent Trump opowiedział się za szybkim zakończeniem wojny poprzez negocjacje. Oczekuje się, że wiceprezydent JD Vance będzie dążyć do wywarcia presji na zakończenie wojny, kiedy w piątek spotka się z prezydentem Wołodymrem Zełenskim.

Członkostwo Ukrainy w NATO: W środę minister obrony USA odrzucił pomysł bezzwłocznego przyjęcia Ukrainy do NATO. „USA uważa, że członkostwo Ukrainy w NATO nie jest realistycznym wynikiem wojny” – mówi Pete Hegseth do członków grupy kontaktowej ds. Ukrainy (UDCG) w Brukseli.

Pomoc dla Ukrainy: Przez całą administrację byłego prezydenta Joe Bidena, linia dyplomatyczna opierała się na sojuszach. To wiązało się zwykle z długim czasem oczekiwania przez Ukraińców na nowy system broni, jak F-16. Jednak od 2022 roku USA stało się najbliższym sojusznikiem i darczyńcą Ukrainy. W czasie wojny pełnoskalowej USA dostarczyło Ukrainie pomoc wojskową w wysokości 65,9 miliarda dolarów. Po objęciu urzędu przez Trumpa, ton wypowiedzi uległ zmianie. Wiele wskazuje na to, że USA prowadzi teraz bardziej restrykcyjną linię wobec Ukraińców, zgodnie z polityką Trumpa, który zadeklarował chęć wydawania mniejszych kwot z amerykańskich podatków na wojnę i konflikt.

Ukraina

Negocjacje: Ukraiński rząd od dawna podkreślał, że niemożliwym jest zawarcie umowy pokojowej bez zapewnienia dobrych gwarancji bezpieczeństwa dla Ukrainy oraz pełnego wycofania rosyjskich żołnierzy z terytorium Ukrainy. Jednak we wtorek Wołodymyr Zełenski otworzył drogę do pokoju poprzez wymianę terytorialną.

Wymiana terytorialna: Według „The Guardian”, Wołodymyr Zełenski powiedział, że Ukraina gotowa jest zaoferować wymianę terytorium z Rosją. Prezydent mówi, że Ukraina odda obszary, które kontroluje w obwodzie kurskim, ale nie mówi nic, które z anektowanych terytoriów oczekuje w zamian. Rosja obecnie kontroluje około 20% terytorium Ukrainy na wschodzie i południu.

Amerykańska pomoc: Trump oświadczył, że pomoc amerykańska dla Ukrainy będzie uzależniona od umów handlowych, które zapewnią USA dostęp do minerałów i rzadkich ziem. „Zróbmy interes” – odpowiedział Zełenski i przedstawił wymagania: dobre gwarancje bezpieczeństwa dla Ukrainy.

Członkostwo w NATO: Ukraina od dłuższego czasu domaga się przystąpienia do Paktu Północnoatlantyckiego i złożyła wniosek o członkostwo we wrześniu 2022 roku, pół roku po rozpoczęciu pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę. Jednak niewiele wskazuje na to, że Ukraina otrzyma zgodę na swoje żądanie. Zamiast tego, kilku jej sojuszników zaoferowało własne gwarancje bezpieczeństwa, w tym Norwegia.

Rosja

Negocjacje pokojowe: Zarówno prezydent Władimir Putin, jak i jego rzecznik Dmitrij Peskow powiedzieli, że Rosja chętnie spotka się Trumpem, ale to USA musi podjąć inicjatywę. W wywiadzie ze znanym rosyjskim reporterem Putin powiedział, że Załenski jest sprzeczny z prawem i nie ma prawa czegokolwiek podpisać.

Wymiana terytoriów: Wiceprzewodniczący Rady Bezpieczeństwa Rosji, Dmitrij Miedwiediew, odrzucił na Telegramie propozycję Zełenskiego dotyczącą wymiany okupowanych terytoriów. Miedwiediew uważany jest za jednego z najbardziej ekstremalnych nacjonalistów w rosyjskiej polityce, ale jest również byłym prezydentem i obecnym wiceprzewodniczącym Rady Bezpieczeństwa Narodowego.

Członkostwo w NATO: Rosja uważa, że członkostwo Ukrainy w NATO stanowi pogróżkę. Według „Kyiv Independent”, jednym z warunków Kremla w przypadku ewentualnych negocjacji jest odmowa członkostwa Ukrainy.

Gwarancje bezpieczeństwa

Zarówno Ukraina, jak i Rosja chcą mieć gwarancje bezpieczeństwa w przypadku ewentualnej negocjacji. Ukrainie chodzi o odparcie przyszłych rosyjskich agresji na kraj, podczas gdy dla Rosji ważne jest powstrzymanie członkostwa Ukrainy w NATO. Zełenski oczekuje gwarancji bezpieczeństwa od USA w potencjalnej umowie i wezwał do „prawdziwego pokoju i skutecznych gwarancji bezpieczeństwa” dla Ukrainy w swoim wystąpieniu wideo w poniedziałek.

„Wszystko to rozstrzyga się teraz” – powiedział prezydent.

Pete Hegeseth Minister obrony USA. Zdjęcie: https://www.vg.no/nyheter/i/pPO6P6/trumps-ukraina-plan-lyder-vakkert-for-moskva

W wypowiedzi Hegesetha w środę zamknięto temat ukraińskich aspiracji do członkostwa w NATO oraz uzyskania ochrony przed rosyjską agresją na mocy artykułu 5.

„Jak Ukraina odniesie się do krytyki Hegesetha wobec członkostwa w NATO?”

„W Ukrainie zaszła zmiana w podejściu do tej kwestii. W przeciwieństwie do początku wojny, Ukraina jest teraz bardziej skłonna do ustępstw, jak oddanie terytoriów, które wie, że nie odzyska siłą militarną, aby zapewnić sobie długoterminowe bezpieczeństwo” – mówi Godzimirski. - „Aby zgodzić się na takie ustępstwa, Zełenski będzie wymagał gwarancji bezpieczeństwa od krajów zachodnich. Problemem jest to, że jednym z rosyjskich żądań bezpieczeństwa jest to, że Ukraina nie zawiera współpracy wojskowej z Zachodem… Mamy więc do czynienia z dwoma sprzecznymi gwarancjami bezpieczeństwa”.

„Jak rozwiązać ten problem?”

„Obie strony oczekują gwarancji bezpieczeństwa, ale w przeciwieństwie do Rosji, która dysponuje 6000 głowicami jądrowymi, co efektywnie odstrasza wszelkich agresorów, Ukraina ma ograniczone zasoby militarne i dlatego musi mieć wiarygodne gwarancje bezpieczeństwa. To będzie miało dość duże znaczenie dla ewentualnych negocjacji pokojowych” – mówi badacz z NUPI.