Rosyjski producent dronów szturmowych unika zachodniej kontroli

Źródło: Chris McGrath
 

Firma Integrated Robotics Technologies, z siedzibą w Republice Baszkirii, na południowym wschodzie Rosji, jest przykładem tego, jak rosyjskie firmy przestawiły się na gospodarkę czasów wojny, zainicjowaną przez Moskwę w celu przeprowadzenia inwazji na Ukrainę.

IRT nie jest wymieniany w sankcjach rządów zachodnich, mimo że w materiałach reklamowych reklamuje swoją linię dronów do obserwacji i ataków, co stanowi wyraźną zmianę w stosunku do strategii marketingowej wcześniej ukierunkowanej na rynki rolne i energetyczne. Prezentacja rządu baszkirskiego, którą widział Defense News, pokazuje, że w samym 2023 r. IRT wyprodukowało ponad 1000 bezzałogowych statków powietrznych.

W portfolio firmy znajduje się kilka typów tak zwanych dronów kamikaze, tanich i jednorazowych samolotów wyposażonych w głowicę wybuchową, które stały się znakiem rozpoznawczym ukraińskiej taktyki wojennej. Operator może rzucić je w podatne cele z daleka z zabójczą precyzją. Sprzedawca sprzedaje również zestaw większych, bardziej złożonych dronów, które, jak twierdzi, mogą pozostać w powietrzu przez 20 godzin i pokonać do 1600 kilometrów, jednocześnie generując wysokiej jakości zdjęcia lotnicze – przydatne do inspekcji rurociągów energetycznych, ale także do nadzorowania pola bitwy z daleka.

Prawdopodobne jest, że niezliczone firmy takie jak IRT istnieją rozsiane po całej Rosji. Przypadek ten podkreśla skoordynowane wysiłki rządu mające na celu złagodzenie skuteczności zachodnich sankcji nałożonych po ataku na Ukrainę. Kampania, wciąż określana jako „specjalna operacja wojskowa” w kremlowskim żargonie, spala zapasy broni nowej i starej w niespotykanym dotąd tempie.

Wraz z trwającą trzeci rok wojną na Ukrainie rosyjskie firmy, takie jak IRT, znalazły się w centrum uwagi władz zachodnich , próbując ograniczyć przepływ komponentów, które mogłyby pomóc prezydentowi Rosji Władimirowi Putinowi. Rosja z kolei znalazła nowe sposoby na utrzymanie dostępu do kluczowych produktów, zwracając się do Chin i zakładając firmy-przykrywki w krajach trzecich, takich jak Zjednoczone Emiraty Arabskie, Turcja i Azja Środkowa, jak pokazują rejestry handlowe ONZ i informacje rządowe .

Strona internetowa IRT nie wspomina wprost o wymiarze militarnym swojej działalności, zamiast tego reklamując drony jako narzędzia cywilne. Jednak firma uczestniczyła w targach handlowych zorientowanych na obronę od czasu rozpoczęcia wojny na Ukrainie w 2022 r.

„Jak to się teraz mówi, jest to produkt o podwójnym zastosowaniu” – żartobliwie zauważono w komunikacie prasowym regionalnych targów branżowych (zarchiwizowanym tutaj ) obejmującym obecność IRT na tym wydarzeniu, odnosząc się do rzekomo rolniczej działalności firmy.

Firma nie odpowiedziała na prośbę o komentarz na temat swoich działań związanych z obronnością.

Technologia jest podwójnie użytkowana, jeśli pierwotnie została opracowana do celów cywilnych, ale ma istotne zastosowanie w kontekście działań wojennych, twierdzi Robert Shaw, dyrektor programu kontroli eksportu i nierozprzestrzeniania broni w kalifornijskim James Martin Center for Nonproliferation Studies, ośrodku analitycznym zajmującym się kontrolą zbrojeń i sankcjami.

„Bezzałogowe statki powietrzne IRT wydają się bardzo dobrze pasować do tej definicji” – powiedział – „a szczególnie drony kamikaze mają bardzo wyraźne zastosowania militarne”.

Założona we wrześniu 2021 r. firma IRT opisuje się w wystąpieniach publicznych jako innowacyjna firma, która ma nadzieję rozwijać rosyjskie krajowe zdolności w zakresie produkcji dronów. Zorganizowała wydarzenia z zakresu inżynierii lotniczej i kosmicznej dla lokalnej młodzieży i zatrudnia około 20 pracowników, zgodnie z publicznymi danymi.

Podczas gdy firma była prywatna, Integrated Robotics Technologies otrzymywała pieniądze i kontrakty od rosyjskich podmiotów rządowych. Publiczne rejestry pokazują, że regionalny rząd Republiki Baszkirii zapłacił IRT osiem razy za usługi konsultingowe na początku 2022 r. Wsparcie rządowe rozszerzyło się od tego czasu poprzez programy mające na celu zwiększenie krajowej produkcji bezzałogowych statków powietrznych, w tym plany budowy centrów badawczych związanych z dronami, platform startowych i fabryk, wszystkie nakreślone na spotkaWedług dokumentów rządowych Republiki Baszkirii, wartość planów wynosi dziesiątki miliardów rubli (setki milionów dolarów amerykańskich).

Chętni do promowania lokalnego mistrza dronów, urzędnicy śledzili losy firmy: IRT wyprodukowało 1049 dronów sześciu różnych typów w samym 2023 roku, zgodnie z prezentacją z 15 stycznia tego roku. Spośród nich 332 to odmiany Scout lub Dark Wing, sprzedawane jako drony samobójcze w katalogu produktów firmy. Firma zbudowała również 14 dronów obserwacyjnych dalekiego zasięgu odmiany IRT-5 oraz setki quad- i heksakopterów.

Nie jest jasne, w jakim stopniu indywidualna firma, taka jak IRT, byłaby dotknięta zachodnimi sankcjami. Jednak w skali kraju istnieją przesłanki, że Moskwa zmagała się z zastąpieniem niektórych części swoich łańcuchów dostaw lokalnymi dostawcami, zwłaszcza w zakresie zaawansowanych półprzewodników i podobnie wyspecjalizowanych komponentów i narzędzi.

Dane rosyjskich służb celnych, do których dotarł Defense News, pokazują, że w kilku przypadkach Integrated Robotics Technologies importowało z Chin komponenty dronów i części do drukarek 3D.niach regionalnych rządów w 2023 i 2024 r.

Firmy powiązane z IRT mogą również brać udział w pozyskiwaniu komponentów w jego imieniu, co utrudnia ocenę stopnia, w jakim firma polega na komponentach zagranicznych. Na przykład firma wydaje się mieć bliskie powiązania ze średniej wielkości producentem sprzętu chemicznego i laboratoryjnego.

„Rosyjskie działania związane z zamówieniami obronnymi wykorzystują szeroki wachlarz krajów trzecich do obejścia sankcji” — powiedział Shaw Defense News. Powiedział, że zamówienia komponentów do druku 3D to godny uwagi szczegół. „Nasze badania sugerują, że produkcja addytywna to szczególny obszar, który należy obserwować, zwłaszcza jeśli chodzi o produkcję bezzałogowych statków powietrznych i pocisków” — powiedział. Powiązanie z firmą chemiczną może umożliwić produkcję specjalistycznych materiałów do budowy dronów lub polimerów do druku 3D — powiedział Shaw.